ค่ายเด็กและครอบครัว แนวคิดการส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม ของค่ายรักลูกให้ถูกธรรม :
การเสริมสร้างเด็ก เยาวชน และครอบครัวตามแนวคิด การพัฒนามนุษย์ตามหลักภาวนา 4
- มนุษย์ถือกำเนิดจากธรรมชาติ ตามแบบอย่างแนวคิด ของศาสนาพุทธ ที่กล่าวไว้โดย พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต) ว่าสังคมจะพัฒนาได้ " คนต้องมีความแข้มแข็งทางปัญญา ได้ด้วยการพัฒนาความต้องการของมนุษย์ และการพัฒนาความสุขของมนุษย์ให้ควบคู่กันไป เมื่อเปลี่ยนคนได้ สังคมก็เปลี่ยนได้ด้วย มนุษย์นั้นเป็นสัตย์ที่สามารถฝึกตนได้ เพราะทุกคนมีฉันทะ คือการอยากทำให้ดี เมื่อสังคมต้องการเป็นสังคมดี มีสิ่งแวดล้อมที่ดี ก็ต้องประกอบด้วยคนดี ต้องเริ่มที่รากฐานของการฝึกคนให้เป็นมนุษย์ที่ดีแท้"
- มนุษย์นั้นสามารถเริ่มต้นการพัฒนาชีวิตได้จาก การบริโภคให้เป็น อยู่ให้ดี ด้วยการใช้ปัญญา โดยไม่ติดอยู่กับความรู้สึก มีความถูกต้องในการใช้ชีวิต คือคุณค่าแท้ เบียดเบียนกันน้อยลง กินให้ถูก ใช้ให้เป็น คือการพัฒนาขั้นพื้นฐานของการเป็นมนุษย์ ดังนั้นการพัฒนาจึงต้องเป็นไปพร้อมๆกันทั้ง 4 ด้าน คือ ทางด้านกาย ทางด้านสังคม ทางด้านจิตใจ และด้านปัญญา การพัฒนามนุษย์แบบนี้ ทำให้เกิดความสุขที่เป็นความสุขที่มนุษย์พึงมีเองได้ อยู่กับธรรมชาติก็เกิดสุข ความสุขที่ได้จากการสนองความต้องการรู้ ได้ทำงานสร้างสรรค์ สุขที่ได้อยู่ร่วมกับเพื่อนมนุษย์ ความสุขที่อยู่ที่ไหนก็มีความสุข ทำให้เขาเป็นสุขและร่วมกันสุข มีความสุขได้ง่ายขึ้น มีความทุกข์น้อยลง เครื่องมือนั้นคือการศึกษาที่พัฒนาความสุข ด้วยการฝึกให้เกิด ศีล สมาธิ ปัญญา ดำเนินพร้อมไปพร้อมๆ กัน
- การศึกษาทางด้านต่างๆ เริ่มต้นจากครอบครัว การพัฒนาแบบองค์รวมของการเป็นมนุษย์ เริ่มได้โดยที่มีพ่อ-แม่เป็นนักสร้างสุข ฝึกตนให้เป็นนักสร้างสุข ตัวเองก็เป็นสุข และทำให้คนอื่นสุขด้วย เป็นความสุขที่เกิดจากการแบ่งกันสุข เลี้ยงดูแลบุตรด้วยเมตตา-กรุณา- มุทิตา- อุเบกขา ของหลักชาวพุทธ พระพุทธเจ้าตรัสว่า พ่อแม่เป็นพรหมของลูก บทบาทแรกของพ่อ-แม่คือ นำเสนอโลกให้แก่ลูก การฝึกทำอาหาร ฝึกคิด ฝึกกินอาหารที่มีประโยชน์ เอาเรื่องกินมาเป็นการศึกษาเริ่มต้น การแต่งตัวให้เหมาะสม ถูกต้องตามวัฒนธรรม สะอาดเรียบร้อยพอเหมาะพอดี สิ่งต่างๆเหล่านี้เป็นการเรียนรู้ไปหมด เป็นการบูรณนาการทั้งสิ้น
- จุดย่อยเล็กที่สำคัญที่สุด คือรากฐานของสังคม คือการศึกษาในครอบครัว ครอบครัวที่มีพ่อ-แม่ เป็นผู้เริ่มต้น คือหัวใจของชุมชน พ่อ-แม่เป็นผู้เริ่มต้นที่จะช่วยให้ลูกศึกษา ด้วยการเลี้ยงดูให้มีทัศนคติที่ดีงาม เกิดปัญญารู้ความจริงเกิดเมตตา พัฒนาคนรุ่นต่อๆมาเป็นส่วนร่วมในการสร้างสรรค์พัฒนาสังคมต่อไป ก็จะทำให้มนุษย์สร้างชุมชนที่จะทำให้เชื่อมต่อกันเข้ารวมกันได้ด้วยการศึกษาเรียนรู้สร้างสรรค์ หน้าที่ของชุมชนก็คือ เอื้อสภาพแวดล้อมต่อการศึกษาหรือการพัฒนาตนของมนุษย์แต่ละคน ถ้าสังคมไม่เป็นสังคมที่สันติสุข แต่ละคนก็ไม่มีโอกาสที่จะพัฒนาตัวได้ดี เพราะในสังคมดี ก็มีคนดี และมีปัจจัยต่างๆที่พร้อมให้มนุษย์เข้าถึงชีวิตที่สมบูรณ์ ทำให้เกิดการสร้างสรรคสังคมแห่งสันติภาพ ที่มีความสุขและยั่งยืนได้อย่างแท้จริง ไม่ว่าจะพัฒนาด้านไหน ก็จะมีความสัมพันธ์เชื่อมโยงถึงกันเพราะมนุษย์เป็น สิ่งแวดล้อมของกันและกัน
- มนุษย์และสังคมต้องพึ่งพาสิ่งแวดล้อม มนุษย์ที่พัฒนาตนเองแล้วก็มีความอยากที่จะทำให้สิ่งแวดล้อมรอบๆตัวดี สิ่งแวดล้อมทางกายภาพที่อยู่รอบตัวเรา คือ วัตถุ สิ่งของ ธรรมชาติ สิ่งแวดล้อมทางสังคม คือตนเอง ครอบครัว เพื่อนมนุษย์ด้วยกันหรือชุมชนความเป็นสังคมวัฒนธรรม ล้วนเป็นคุณภาพชีวิต ที่มนุษย์ต้องการมีอยู่ท่ามกลางสิ่งแวดล้อมที่ดีทั้งสิ้น เมื่อมนุษย์มีความต้องการแบบนี้ จึงต้องฝึกตนเองให้พัฒนาความรู้คู่กับปัญญา อย่างเป็นระบบ เป็นปัจจัยเกื้อหนุนกันไปเรื่อยๆ เพื่อให้เกิดความสุขที่สามารถสร้างเองได้ ความสุขที่ไม่มีพิษภัย เป็นความสุขที่ไม่เกิดโทษต่อตนเองและผู้เอื่น ความสุขที่เอื้อต่อชุมชนความเป็นสังคมวัฒนธรรม มีความสุขที่เอื้อต่อสิ่งแวดล้อม
- เมื่อการพัฒนาระบบการใช้ชีวิตของมนุษย์เป็นไปในทางที่ดี ความสุขก็ถูกเปลี่ยนไป กลายเป็นความสุขแบบไม่พึ่งพาหรือพึ่งพาน้อยๆลง มีความสามารถที่จะมีความสุขได้ง่ายขึ้น และก็จะสามารถเกื้อกูลต่อสิ่งแวดล้อมได้ง่ายขึ้น เกื้อกูลต่อสังคมได้ง่ายขึ้น เป็นกระบวนการพัฒนามนุษย์ในตัวเองทันที คือการที่จัดให้บุคคลได้พัฒนา สมาธิ ปัญญา เกื้อหนุนให้มนุษย์ดำรงอยู่ได้ให้ได้ด้วยตัวเอง แล้วก็จัดระบบชุมชนด้วยสังคมด้วย ศีล 5 ไม่เบียดเบียนธรรมชาติสิ่งแวดล้อมที่เกื้อหนุนกับชีวิต ผสมกลมกลืนกันไป นี่เป็นระบบองค์รวมแห่งความสัมพันธ์ ที่อิงอาศัยปัจจัยแห่งกันและกันแล้วก็เดินหน้าไปสู่ความสมบูรณ์ มีดุลยภาพ ก็คือทางสายกลาง
- มนุษย์ สังคม สิ่งแวดล้อม เป็นระบบที่ต้องอาศัยซึ่งกันและกัน เมื่อพัฒนามนุษย์ให้ไปในทางถูกต้อง ก็จะเกื้อหนุนระบบต่อๆไปให้เป็นอยู่ได้ด้วยดี การบูรณนาการของการพัฒนาแบบองค์รวม คือการพัฒนาคนให้มีความสามารถที่จะมีความสุข โดยไม่ต้องพึ่งพาวัตถุ เราต้องจัดระบบเศรษฐกิจ การเมือง และสังคม ให้เอื้อต่อการที่มนุษย์จะมีชีวิต และชีวิตก็ถูกพัฒนาไปในด้านที่ดี ก็จะกลับมาเอื้อต่อ ชุมชนความเป็นสังคมวัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม ให้เกื้อกูลต่อการที่จะมีวิถีชีวิต ที่สอดคล้องกับการที่จะพัฒนาไปสู่จุดหมายของ ?การพัฒนาชุมชนเพื่อการพึ่งตนเองอย่างยั่งยืน คือการบูรณนาการของการพัฒนาแบบองค์รวมของความเป็นมนุษย์ ความเป็นครอบครัว ความเป็นชุมชน ความเป็นสังคมวัฒนธรรมและความเป็นธรรมชาติสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน ด้วยการพัฒนา มนุษย์ สังคม สิ่งแวดล้อม ไปพร้อมๆกัน
